Handelsnatie Nederland loopt achter in de industriële revolutie. In Groot-Brittannië is de industrialisering al rond 1750 ingezet en België industrialiseert in een hoog tempo na zijn onafhankelijkheid in 1830. In 1851 zijn er rond de 2.000 stoommachines in België, terwijl Nederland er nog maar 292 telt.
Pas in de tweede helft van de 19e eeuw komt de industrialisering van Nederland echt op stoom. Alleen Tilburg bijvoorbeeld heeft in 1875 al 142 textielfabrieken. De overheid stimuleert in die periode de industrialisering door middel van de aanleg van spoorwegen en kanalen. Hiermee wordt de Sociale Kwestie, de erbarmelijke arbeids- en leefomstandigheden van de arbeiders, een prangend maatschappelijk probleem.
