Onlangs las Nicole Pikkemaat (trainer/adviseur expertiseteam Arbeid & Gezondheid) het artikel Werkend Nederland heeft in 2024 gemiddeld een dag meer verzuimd. In dit artikel staat dat volgens de arbodienst Arbo Unie vooral verzuim door psychische klachten vorig jaar langer duurde. De duur hiervan is de afgelopen drie jaar met gemiddeld 20 dagen toegenomen. Letterlijk worden als oorzaken genoemd:
- “Enerzijds worden mensen in werk en daarbuiten mentaal steeds meer belast.”
- “Anderzijds merk je dat mensen sneller in termen van ziekte denken. Tien jaar geleden hadden we last van stress, tegenwoordig hebben we een burn-out.” [1]
- “Uit de periodiek medische onderzoeken die de Arbo Unie uitvoert weten we dat mensen de verbinding op de werkvloer missen. Het teamgevoel staat onder druk, terwijl juist de sociale cohesie binnen teams essentieel is, niet alleen voor productiviteit, maar vooral voor het werkplezier en welbevinden van werknemers”. [2]
Hulplijnen bij psychische klachten
Nicole vindt dit interessant en ook grotendeels herkenbaar met wat ze hoort in haar trainings- en advieswerk. Nu rijst de vraag: wat kunnen we op het werk hieraan doen en wat kan de OR hierin betekenen? Het lijkt mij in ieder geval goed dat medewerkers tijdig de weg weten te vinden naar ‘hulplijnen’ om een verergering van psychische klachten te voorkomen. Fijn als je ruggensteun krijgt van je leidinggevende en je collega’s, maar denk ook aan hulplijnen zoals de bedrijfsarts of vertrouwenspersoon. Nicole merkt dat bij veel organisaties deze preventieve loketten goed geregeld zijn, maar dat medewerkers er geen weet van hebben. Herhaalde voorlichting en uitleg over de preventieve rol van de bedrijfsarts en over andere voorzieningen die steun bieden, vindt zij een pre. En verder natuurlijk fijn dat dit alles met één druk op de knop is te vinden.
De rol van de OR bij psychische klachten
Nog belangrijker vindt zij preventie. Dat de informatie uit de periodiek medische onderzoeken (PMO) of het periodiek arbeidsgezondheidskundige onderzoek (PAGO), gebruikt wordt voor de aanpak van stressrisico’s. En denk dan vooral aan de risico-inventarisatie en -evaluatie (RI&E). In dit geval gaat het om de verdiepende RI&E psychosociale arbeidsbelasting (PSA), waarbij de risico’s op het gebied van werkdruk, pesten, discriminatie, (seksuele) intimidatie, agressie en geweld uitgebreid en concreet in kaart gebracht moeten worden. Het gaat dan echt om de achterliggende oorzaken, zoals bijvoorbeeld: het ontbreken van teamgevoel, roosterproblemen, te veel werk met te weinig personen, veel onderlinge ‘competitie’ en/of onduidelijkheid over het takenpakket. Dit gaat ver zou je zeggen, maar het brengt je ook dichterbij het opstellen van maatregelen. Een RI&E is volgens de Arbowet niet af zonder een plan van aanpak met concrete maatregelen voor de aanpak van psychische klachten op de werkvloer. De OR heeft instemmingsrecht op hoe je de RI&E uitvoert en vervolgens op het plan van aanpak. Dat kan de OR aangrijpen om te zorgen dat de risico’s en de maatregelen goed uit de verf komen!
Verbeteren van het arbobeleid
Wil je weten welke rol jij kunt spelen in het verbeteren van het arbobeleid binnen de organisatie? Tijdens de training Arbobeleid: RI&E & plan van aanpak leer je de wettelijke verplichtingen die gelden voor de risico-inventarisatie en -evaluatie (RI&E), het plan van aanpak en de jaarlijkse rapportage. Tenslotte maak je voor jouw OR of VGW(M)-commissie een stappenplan om na afloop direct met het Arbobeleid in jouw organisatie aan de slag te gaan.
Terug naar de praktijkvoorbeelden
[1] Aldus: Corné Roelen, bedrijfsarts bij Arbo Unie en hoogleraar bedrijfsgeneeskunde aan de Rijksuniversiteit Groningen.
[2] Aldus: Jan van den Hoogen, Arbeids- en organisatieadviseur van Arbo Unie.
