De OR moet bevorderen dat de werkgever de cao naleeft
Een korte uitleg over hoe cao’s tot stand komen en de rol die de OR heeft bij de naleving van de cao. Over een aantal arbeidsvoorwaardenregelingen heeft de OR instemmingsrecht, maar niet over de primaire arbeidsvoorwaarden.
Het grootste deel van de werknemers in Nederland valt onder een cao (collectieve arbeidsovereenkomst). Cao’s regelen arbeidsvoorwaarden zoals de hoogte van het salaris, vakantiedagen, overwerk en pensioenen. Cao’s komen tot stand door onderhandelingen tussen de vakbonden en de werkgever of de werkgeversverenigingen. De vakbonden onderhandelen namens hun leden. De cao geldt ook voor werknemers die geen lid zijn van een vakbond.
Algemeen verbindend
De Minister van SZW heeft de mogelijkheid cao’s voor bepaalde bedrijven of bedrijfstakken algemeen verbindend te verklaren (AVV). Dat betekent dat alle bedrijven in die bedrijfstak verplicht zijn om de cao toe te passen. Ook als de werkgever geen lid is van de betrokken werkgeversorganisatie. De cao’s Sociaal Werk, Ziekenhuizen, Gehandicaptenzorg, voor Uitzendkrachten, Horeca en Metalektro zijn voorbeelden van algemeen verbindend verklaarde cao’s.
Raam-cao
Het komt steeds vaker voor dat in de cao basisafspraken of kaderafspraken worden gemaakt. We spreken dan van een “raam-cao”. De werkgever kan in overleg met de ondernemingsraad de regeling verder invullen, passend bij de situatie in het eigen bedrijf. In de cao kunnen ook extra bevoegdheden voor de OR worden geregeld. Daarnaast heeft de OR de mogelijkheid om uitbreiding van zijn bevoegdheden met de werkgever af te spreken en deze vast te leggen in een ondernemingsovereenkomst (WOR, artikel 32).
De tegenhanger van een raam-cao (of de minimum-cao) is de standaard-cao. Van een standaard-cao mag niet worden afgeweken en kunnen werkgever en OR over cao-onderwerpen geen eigen afspraken maken.
Instemmingsrecht
De OR heeft volgens de WOR, artikel 27 eerste lid, instemmingsrecht over een aantal arbeidsvoorwaarden-onderwerpen. Hieronder vallen niet de primaire arbeidsvoorwaarden. De OR heeft nadrukkelijk geen instemmingsrecht over bijvoorbeeld de hoogte van het loon of de duur van de arbeidstijd (arbeidsduur). En als een onderwerp uit artikel 27 lid 1 WOR ‘uitputtend’ inhoudelijk in de cao is uitgewerkt en geregeld, dan moet de werkgever die cao-bepaling overnemen en vervalt het instemmingsrecht van de OR (27 lid 3 WOR).
Stimulerende taak
De OR heeft volgens de WOR een stimulerende taak als het gaat om de cao, artikel 28 WOR. De OR moet bevorderen dat de ondernemer de cao naleeft. Wanneer de ondernemer dat (bewust) niet doet, dan kan de ondernemingsraad de vakbond die partij is bij de cao, inschakelen.
HR en arbeidsvoorwaarden
Een breed terrein waar de OR veel invloed op kan uitoefenen is ‘HR en arbeidsvoorwaarden’. Via onze trainingen en advies op maat kunnen wij jullie ondersteunen in het opzetten en het beoordelen van het beleid en de diverse regelingen. Leer de belangrijkste aspecten kennen en geef richting aan de rol van de OR.
