De OR, het personeel, vakbonden die leden hebben onder het personeel en de ondernemer (bestuurder) kunnen een verschil van mening hebben over verplichtingen die in de WOR staan. Deze geschillen kunnen worden opgelost met gebruik maken van de algemene geschillenregeling (artikel 36 WOR).
De algemene geschillenregeling is de regeling die gevolgd moet worden bij geschillen die te maken hebben met de naleving van de WOR. Of in het kader van artikel 27 WOR. Dit staat beschreven in artikel 36 van de WOR. Geschillen kunnen spelen tussen medewerkers of de vakbond enerzijds en de OR of de ondernemer anderzijds en tussen de OR en de ondernemer.
Geschillen tussen personeel en OR of ondernemer
De geschillen die spelen tussen medewerkers of de vakbond enerzijds en de ondernemingsraad of ondernemer anderzijds, kunnen gaan over:
- De oprichting van een ondernemingsraad.
- Het vaststellen van het reglement.
- Het naleven van de voorschriften ten aanzien van de OR-verkiezingen.
- Het naleven van de voorschriften over bekendmaking van de agenda en verslagen van OR-vergaderingen en overlegvergaderingen.
Geschillen tussen OR en ondernemer
De geschillen die spelen tussen de ondernemingsraad en de ondernemer kunnen gaan over:
- Besluiten die betrekking hebben op artikel 27 van de WOR (instemmingsplichtige besluiten), waarover geen instemming is gevraagd of verkregen. In dat geval is het van essentieel belang dat de OR binnen een maand de nietigheid van het besluit van de ondernemer inroept.
- OR-faciliteiten, OR-scholing, het inschakelen van een externe deskundige.
- Het niet of onvoldoende verstrekken van informatie aan de OR.
- Het niet nakomen van afspraken op grond van een ondernemingsovereenkomst (artikel 32 WOR).
- De medezeggenschapsstructuur (bijvoorbeeld instellen van commissies of een COR).
Bedrijfscommissie
De algemene geschillenregeling kende tot 19 juli 2013 twee stappen; het geschil diende eerst aan de bevoegde bedrijfscommissie voorgelegd te worden, voordat de kantonrechter om een beslissing kon worden gevraagd. Na de wetswijziging van 19 juli 2013 is de verplichte gang naar de bedrijfscommissie geschrapt.
Een OR en/of bestuurder kan wel besluiten vrijwillig een geschil aan de bedrijfscommissie voor te leggen. De bedrijfscommissie is laagdrempelig.
Vrijwillig inschakelen bedrijfscommissie
De OR of bestuurder kan de bedrijfscommissie om bemiddeling en advies vragen. Als OR en bestuurder gezamenlijk een geschil voorleggen kunnen zij vooraf ook afspreken een uitspraak van de bedrijfscommissie te vragen die zij vervolgens als bindend beschouwen. De bedrijfscommissie handelt een bemiddelingsverzoek binnen twee maanden af. Verlenging met twee maanden is mogelijk, wanneer beide partijen daarmee akkoord gaan. Op de website van de SER staat de procedure precies beschreven.
Kantonrechter
De ondernemingsraad of bestuurder kan zich ook rechtsreeks wenden tot de kantonrechter. Deze procedure staat geregeld in de artikelen 261-291 van het Wetboek van Burgerlijke Rechtsvordering. Het is niet verplicht een advocaat in te schakelen, maar het is wel aan te bevelen. Een advocaat is deskundig in de juridische procedures. Er zijn advocatenbureaus gespecialiseerd in medezeggenschapsrecht en een OR doet er goed aan een advocaat van een van deze bureaus in te schakelen. Een bestuurder laat zich door het gezag van een advocaat doorgaans ook sneller overtuigen. Meestal zal ook de bestuurder zich door een jurist laten bijstaan. In het verzoekschrift moet duidelijk staan wat het onderwerp van het geschil is, wat het verzoek van de OR (of de bestuurder) aan de kantonrechter is en het ‘waarom’ (onderbouwing).
Kantonrechter kan verzoek niet ontvankelijk verklaren
Om te voorkomen dat over eenzelfde kwestie op twee plekken geprocedeerd wordt, kan de kantonrechter een verzoek niet ontvankelijk verklaren. Dit is bijvoorbeeld het geval wanneer ook een beroepsprocedure is gestart bij de Ondernemingskamer. Of bij zaken die te maken hebben met de Arbowet of de Arbeidstijdenwet, waar de Nederlandse Arbeidsinspectie een rol speelt in het toezicht op de naleving.
Een verzoek van de OR loopt ook spaak als vergeten is om binnen de wettelijke maandstermijn van artikel 27 lid 5 WOR een schriftelijk beroep te doen op de nietigheid van het besluit.
Hoger beroep
De kantonrechter kan de ondernemer of de ondernemingsraad verplichten bepaalde handelingen te verrichten of na te laten. Tegen een beslissing van de kantonrechter kunnen partijen binnen twee maanden na de uitspraak hoger beroep aantekenen bij het gerechtshof. In dat geval is het inschakelen van een advocaat verplicht.
Kosten voor ondernemer
De kosten die de ondernemingsraad maakt bij het aanhangig maken van een geschil bij de kantonrechter zijn voor rekening van de ondernemer. De OR kan niet worden veroordeeld tot het betalen van de proceskosten.
Bij haast een kort geding
De algemene geschillenprocedure duurt relatief lang. Wanneer er haast geboden is, we spreken dan van een “spoedeisend belang”, kan een kort geding worden aangespannen. Daarvoor is een advocaat vereist.
Een geschil bij herindeling bij functiewaardering?
Een heel ander soort geschil kan spelen bij (her) indelingen bij functiewaardering of herplaatsing of functieverandering bij reorganisaties, wat in de praktijk regelmatig voorkomt. Dan is er vaak een speciale geschillencommissie die bezwaren in deze situaties behandelt. In de CAO van jouw branche kun je bekijken of een geschillencommissie ingesteld is of ingesteld moet worden. Vaak is ook sprake van een interne bezwarencommissie waarbij de OR positie heeft bij de instelling en samenstelling daarvan. Onze professionals hebben kennis van de CAO en kunnen de OR nader informeren en adviseren, bijvoorbeeld over het inschakelen van een onafhankelijk commissielid.
Wil jij meer weten over dit onderwerp?
Invloed uitoefenen
Wil jij als directeur, lid van het managementteam of HR-manager invloed uitoefenen op de kwaliteit van de medezeggenschap? Leg hiervoor de basis in de training ‘bestuurder en medezeggenschap’ en wissel ook ervaringen uit met andere deelnemers! Na deze training beschik jij over bredere en beter hanteerbare kennis van de Wet op Ondernemingsraden (WOR), je kent de spelregels en kunt met heldere werkafspraken de effectiviteit van de kwaliteit van de medezeggenschap in jouw organisatie verbeteren.
