Blog

Het onderzoek Het functioneren van Europese Ondernemingsraden, in opdracht van het Ministerie van Sociale Zaken en Werkgelegenheid, werd uitgevoerd door Regioplan met expertise van EOR-expert Arend Hamstra, werkzaam bij SBI Formaat. Dit onderzoek brengt zowel positieve ontwikkelingen als hardnekkige knelpunten aan het licht. In deze blog duiken we in de kernbevindingen en bespreken we wat er moet veranderen om de impact van EOR’s te vergroten.

Wat werkt goed?

Uit het onderzoek blijkt dat de meeste EOR’s zich houden aan de wettelijke bepalingen en dat de communicatie binnen de raden in veel gevallen soepel verloopt. Meer dan de helft van de ondervraagde EOR-leden geeft aan tevreden te zijn over de informatievoorziening en overlegmomenten met het management. Ook blijkt dat in veel ondernemingen de definitie van ‘transnationale kwesties’ nader is gespecificeerd in de EOR-overeenkomsten, waardoor er meer duidelijkheid is over de onderwerpen die onder het mandaat van de EOR vallen.

Daarnaast wordt de geheimhoudingsplicht over het algemeen goed nageleefd: 83% van de Nederlandse EOR-leden stelt dat hun raad zich houdt aan de opgelegde geheimhoudingsverplichtingen. Dit draagt bij aan de vertrouwensrelatie tussen management en werknemersvertegenwoordigers.

De knelpunten: informatievoorziening en effectiviteit

Ondanks deze positieve punten signaleert het onderzoek enkele structurele problemen. Zo blijkt dat 61% van de ondervraagde EOR-leden de afgelopen drie jaar soms of regelmatig niet op de hoogte werd gesteld van transnationale kwesties. In 52% van de gevallen werd hierbij geen gemotiveerde reden gegeven door het hoofdbestuur. Dit leidt tot frustratie onder werknemersvertegenwoordigers en vermindert de effectiviteit.

Ondersteuning nodig in jouw EOR? Vraag onze EOR-service om begeleiding

Reactief vs proactief

Een ander probleem is de tijdigheid van informatie. Bijna 64% van de respondenten geeft aan dat de EOR te laat wordt betrokken bij besluitvormingsprocessen. Hierdoor hebben werknemers weinig invloed op belangrijke strategische beslissingen en kunnen ze slechts reactief in plaats van proactief handelen. Dit staat haaks op het doel van de EOR-richtlijn, die juist inspraak en medezeggenschap wil versterken.

Discussie over de definitie van transnationale kwesties

Een opvallend discussiepunt is de definitie van ‘transnationale kwesties’. Terwijl iets meer dan de helft van de respondenten vindt dat de huidige definitie helder is, geeft 29% aan dat deze te vaag of te beperkt is. Hierdoor ontstaan er binnen EOR’s regelmatig meningsverschillen over welke onderwerpen besproken kunnen worden. In focusgroepen werd zelfs het tegenovergestelde geluid gehoord: sommigen vinden de definitie juist te breed, waardoor te veel onderwerpen onder het mandaat van de EOR vallen en dit de efficiëntie van het overleg ondermijnt. Deze sociale dialoog en discussie over wat wel en niet binnen de kaders van een EOR hoort, draagt in ieder geval wel bij aan het aanscherpen van de rol en de inhoudelijke kant van het EOR-werk.

De rol van nationale medezeggenschap

Ook de samenhang tussen de EOR en nationale medezeggenschapsorganen blijkt een punt van aandacht. In Nederlandse bedrijven is deze samenwerking lang niet altijd optimaal, waardoor informatie niet altijd goed wordt gedeeld tussen de verschillende overlegstructuren. Dit maakt het lastiger voor werknemers om een effectieve bijdrage te leveren aan besluitvorming op zowel nationaal als Europees niveau.

Wat moet er verbeteren?

Op basis van de onderzoeksresultaten zijn er enkele verbeterpunten te benoemen:

1. Betere en tijdigere informatievoorziening
   Het is cruciaal dat hoofdbesturen transparanter worden en de EOR op tijd informeren over belangrijke ontwikkelingen.
2. Duidelijkere definitie van transnationale kwesties
   Om interpretatieverschillen te voorkomen, zou de richtlijn specifieker moeten aangeven welke onderwerpen hieronder vallen.
3. Versterking van de sanctiemogelijkheden
   Er moeten effectievere sancties komen tegen bedrijven die hun verplichtingen tegenover de EOR niet nakomen.
4. Betere samenwerking tussen de EOR en nationale ondernemingsraden
   De verbeterde samenwerking kan zorgen voor een efficiëntere besluitvorming en meer invloed van werknemers op strategisch niveau.

Conclusie

Het onderzoek toont aan dat EOR’s een belangrijke rol spelen in de medezeggenschap binnen multinationale bedrijven. Tegelijkertijd zijn er nog substantiële verbeteringen nodig, vooral op het gebied van tijdige informatievoorziening en de samenwerking met nationale overlegstructuren. Met de voorgenomen herziening van de EOR-richtlijn is er een kans om deze knelpunten aan te pakken en de invloed van werknemers verder te versterken.

Geschreven door Arend Hamstra, trainer/adviseur EOR-service.