Goede arbeidsomstandigheden zijn belangrijk voor de hele organisatie en alle medewerkers
Arbo dat gaat over veiligheid, gezondheid en welzijn/psychosociale arbeidsbelasting (PSA). Met PSA wordt in de Arbowet gedoeld op de factoren werkdruk, agressie en geweld, pesten, seksuele intimidatie en discriminatie. Als we kijken naar de landelijke cijfers, dan speelt PSA overal.
De omvang van het probleem is groot. Steeds vaker melden mensen zich met overspannenheid of een burn-out bij de bedrijfsarts. Ook is werkstress een belangrijke oorzaak van het werk-gerelateerde verzuim. Onze ervaring is dat werkstress vaak wel op de agenda staat, maar dat organisaties er onvoldoende in slagen om concrete maatregelen te treffen.
De rol van de OR/VGWM-commissie bij het bevorderen van een gezonde, stressvrije organisatie
Ontdek in 10 prikkelende Q&A’s – ontwikkeld tijdens de Week Zonder Werkstress – hoe groot jouw invloed kan zijn. Klik op de cover hieronder om door het digitale Q&A-boekje te bladeren.
Wil je liever alle antwoorden direct lezen? Open de 10 Q&A’s via de dropdown.
De rol van de OR/VGWM-commissie voor een gezonde, stressvrije organisatie
1. Hoe kan de OR/VGWM-commissie bijdragen aan een organisatie waarin je werkt zonder werkstress?
De ondernemingsraad heeft een stimulerende rol (WOR art. 28) bij het bevorderen van veilige en gezonde arbeidsomstandigheden. De OR/VGWM-commissie staat dicht bij de medewerkers en kan werkstress vroegtijdig signaleren en bespreekbaar maken.
Door actief bij te dragen aan SDG-doel 3 (goede gezondheid en welzijn) ondersteunt de OR het creëren van een gezonde werkcultuur waarin arbeidsomstandigheden en preventie centraal staan. Daarnaast draagt de OR/VGWM-commissie bij aan SDG-doel 8 (Waardig werk en economische groei) door te zorgen voor een veilige en inclusieve werkomgeving met aandacht voor duurzame inzetbaarheid.
TIP: Stimuleer binnen de organisatie dat werkstress een vast onderdeel wordt van het arbo-overleg.
Lees meer over de stimulerende taak van de OR
2. Hoe raakt werkstress de organisatie als geheel?
Werkstress is de grootste oorzaak van langdurig ziekteverzuim in Nederland. Het vermindert motivatie, productiviteit en werkplezier. Een gezonde werkomgeving levert winst op voor medewerkers én organisatie.
Naast preventie gericht op het voorkomen van werkstress-risico’s kan de OR/VGWM-commissie helpen om werkplezier, verbinding en persoonlijke groei onderdeel te maken van de organisatiecultuur. Zo blijft preventie niet alleen gericht op risico’s, maar ook op positieve energie en betrokkenheid.
TIP: Bespreek met HR hoe de organisatie werkstress kan opnemen in de strategische doelen voor duurzame inzetbaarheid.
Ontdek hoe duurzame inzetbaarheid bijdraagt aan werkplezier
3. Hoe kan de OR/VGWM-commissie werkstress bespreekbaar maken binnen de organisatie zonder schuldvraag?
De OR/VGWM-commissie kan vaste overlegmomenten benutten en hulpmiddelen zoals de Gespreksleidraad Werkstress gebruiken. Zo helpt de OR/VGWM-commissie om ervaringen van medewerkers bespreekbaar te maken en samen oplossingen te vinden.
Het gebruik van praktijkverhalen of korte casussen vergroot het draagvlak: medewerkers herkennen zich in voorbeelden uit hun eigen werksituatie en voelen zich veiliger om open te zijn.
TIP: Stimuleer dat de Gespreksleidraad Werkstress wordt gebruikt als vast instrument in het werkoverleg.
Download hier de gesprekskaarten en de handleiding
Meer informatie hierover of wil je ondersteuning bij het gebruik van de gesprekskaarten? Neem dan contact met ons op.
4. Hoe kan de OR/VGWM-commissie de RI&E inzetten om werken zonder werkstress te bevorderen?
De Risico-Inventarisatie & -Evaluatie (RI&E) brengt knelpunten in kaart. De OR heeft instemmingsrecht op de methode van de RI&E en het Plan van Aanpak, en kan aandringen op aandacht voor psychosociale arbeidsbelasting (PSA).
De OR/VGWM-commissie kan tevens stimuleren dat de RI&E niet alleen risico’s benoemt, maar ook positieve factoren zoals werkplezier en samenwerking meeneemt om het beeld compleet te maken.
TIP: Vraag bij de volgende RI&E om specifiek aandacht voor werkdruk en psychosociale risico’s door middel van de verdiepende RI&E op PSA.
Lees meer over de rol van de OR bij de RI&E
5. Hoe organiseer je als OR/VGWM-commissie een effectieve aanpak voor werken zonder werkstress?
Goede arbeidsomstandigheden zijn belangrijk voor de hele organisatie en alle medewerkers. Maar ook werk dat soms lastig en complex is. Arbo gaat over veiligheid, gezondheid en welzijn/psychosociale arbeidsbelasting. Dat behelst een breed terrein. Medewerkers willen graag een gezond werkklimaat, goede arbeidsomstandigheden en een veilige omgeving. De werkgever en leidinggevenden willen daarin geadviseerd en ondersteund worden. Maar hoe zorg je als preventiemedewerker daarvoor?
De OR/VGWM-commissie kan stimuleren dat HR en de preventiemedewerker beleid ontwikkelen voor een veilige en plezierige werkomgeving voor iedere werknemer.
TIP: Ga structureel in overleg met de preventiemedewerker waarbij beleid rondom werkstress wordt besproken, geëvalueerd en zo nodig bijgesteld.
Lees meer over de rol van preventiemedewerker
6. Hoe helpt de OR/VGWM-commissie bij het beperken van psychosociale arbeidsbelasting zoals ongewenst gedrag en discriminatie?
De OR/VGWM-commissie speelt een belangrijke rol in het signaleren en beperken van psychosociale arbeidsbelasting (PSA), waaronder ongewenst gedrag, discriminatie en intimidatie.
Je kunt als OR/VGWM-commissie toezien op het bestaan en de werking van een actueel PSA-beleid, controleren of er voldoende vertrouwenspersonen beschikbaar zijn, en erop aandringen dat meldingen serieus worden opgevolgd.
Daarnaast draag je bij aan een cultuur waarin medewerkers zich veilig voelen om grenzen aan te geven en elkaar aan te spreken.
TIP: Controleer of de organisatie beschikt over een actueel PSA-beleid en voldoende vertrouwenspersonen.
Lees meer over PSA en werkstressbeleid
7. Hoe kan de OR/VGWM-commissie bij hybride werken en onregelmatige werktijden zorgen voor verbinding en werkplezier?
Hybride werken en onregelmatige werktijden kunnen leiden tot minder contact en meer stress. De OR kan stimuleren via de RI&E de risico’s op werkdruk en verminderde verbinding in kaart brengen en afspraken stimuleren over bereikbaarheid, ergonomie en herstelmomenten.
Tegelijk kan de OR bevorderen dat medewerkers zich verbonden blijven voelen met elkaar en het werk, bijvoorbeeld door initiatieven die samenwerking, betrokkenheid en werkplezier stimuleren, ook op afstand.
TIP: Evalueer het beleid hybride werken samen met HR en medewerkers op gezondheid en werkdruk en zorg voor dat nieuwe risico’s worden opgenomen in de RI&E.
Volg de training ‘OR en Hybride Werken’
8. Hoe meet je of medewerkers echt stressvrij kunnen werken?
De OR/VGWM-commissie kan samen met HR en de bestuurder evalueren hoe verzuim, tevredenheid en verloop zich ontwikkelen. De uitkomsten kunnen worden besproken in de overlegvergadering (WOR art. 23) om verbeteringen te stimuleren.
De OR/VGWM-commissie kan ook kijken naar kwalitatieve signalen zoals werkplezier, samenwerking en motivatie, om een vollediger beeld van werkstress te krijgen.
TIP: Vraag jaarlijks een overzicht van de verzuim- en tevredenheidscijfers om trends te bespreken en stimuleer dat er iets wordt gedaan met de uitkomsten.
Lees hoe de OR kan bijdragen aan medewerkerstevredenheidsonderzoek
9. Hoe houdt de OR zelf grip op het eigen werkplezier?
Het OR-werk kan intensief zijn. Door taken te verdelen, prioriteiten te stellen en stress bespreekbaar te maken, blijft het werk leuk en behapbaar. Trainingen zoals ‘Grip op je OR-werkplezier’ ondersteunen vitaliteit binnen de OR.
Ook binnen de OR zelf kunnen SDG 3 en het principe van persoonlijke groei en verbinding richting geven aan een gezonde werkwijze.
TIP: Plan een intern OR-moment om werkdruk en samenwerking binnen de OR te evalueren.
Volg de training ‘Grip op je (OR-)Werkplezier’
10. Hoe borgt de OR/VGWM-commissie dat werkstresspreventie blijvend aandacht krijgt?
De OR/VGWM-commissie kan stresspreventie verankeren in het jaarplan en jaarlijks evalueren met HR en de bedrijfsarts. Door preventie te koppelen aan duurzame inzetbaarheid en positieve thema’s als werkplezier en veerkracht, blijft het onderwerp levend en relevant.
Overleg, het op de agenda zetten van arbobeleid, is een concrete activiteit met een wettelijke basis (art. 12.2 Arbowet)
TIP: Neem stresspreventie en duurzame inzetbaarheid op als vast onderdeel van het OR/VGWM-commissie jaarplan.
Onafhankelijke vertrouwenspersoon
Goed om te weten is dat SBI Formaat beschikt over een pool van vertrouwenspersonen. Ben je op zoek naar een vertrouwenspersoon of lid voor de klachtencommissie, lees dan snel verder!
Onafhankelijke vertrouwenspersoon
Ons expertise team
Om gezondheid en welbevinden van de medewerkers in de organisatie te vergroten, heb je de juiste kennis en een effectieve aanpak nodig. SBI Formaat heeft daarom een speciaal expertiseteam Arbeid & Gezondheid dat in vrijwel alle branches bekend en actief is. De trainers/adviseurs zijn ervaren vakmensen die beschikken over een ruime expertise op het gebied van arbeidsomstandigheden en medezeggenschap. Psychosociale arbeidsbelasting is een belangrijk thema in hun werk. Zij kennen de dagelijkse praktijk in organisaties en spelen daar naadloos op in.
