Blog

“Werkgevers en opdrachtgevers helpen om werken veiliger, gezonder en eerlijker te maken”

Jaarplan 2023 Nederlandse Arbeidsinspectie

Het jaarplan 2023 van de Nederlandse Arbeidsinspectie vormt het eerste jaar van het meerjarenplan 2023 – 2026. Het meerjarenplan geeft op hoofdlijnen de ambities, werkwijze en activiteiten van de Arbeidsinspectie voor de komende 4 jaar weer.

Eén van de uitgangspunten is dat arbeidsrelaties niet stoppen bij de grens van Nederland. Dit is de reden waarom bij inspecties in Nederland en in andere EU-Landen gebruik wordt gemaakt van de naam die de Inspectie vanaf 1 januari 2022 voert: De Nederlandse Arbeidsinspectie/ Netherlands Labour Authority (NLA).

Specifiek in 2023 richt de Inspectie zich op sectoren waar een stapeling is van risico’s op het gebied van eerlijk, veilig en gezond werken. Denk hierbij aan de agri-foodsector, de 24-uursbezorging, de gemaks- en verzorgingsdiensten en de daarbij behorende distributiecentra. De Inspectie geeft hierbij aan dat handhaving zich kan richten op een specifiek bedrijf, maar ook door anderen in de keten aan te spreken. Denk hierbij aan de rol van de opdrachtgever, of het uitzendbureau bij het aanpakken van arbeidsrisico’s.

De Inspectie maakt het volgende verschil in het benaderen van bedrijven:

“Werkgevers die de arbeidswetgeving willen naleven, krijgen hierbij ondersteuning met nalevingscommunicatie. Dit om ervoor te zorgen dat zij blijven naleven. Sommige werkgevers leven de wet niet na, bijvoorbeeld wegens een gebrek aan kennis of vaardigheden. Zij worden benaderd met interventies die daarbij passen. Hierbij gaat het om voorlichting, een waarschuwing, het eisen van verbetering of, als dat nodig is, een boete. Nog weer andere bedrijven leven bewust niet na. Meestal met als motief om daarvan financieel beter te worden. Zij moeten rekening houden met een stevige aanpak. Daarbij gaat het bijvoorbeeld om het opleggen van boetes, stilleggingen en eventueel strafrechtelijk onderzoek.”

Specifieke arbo-activiteiten van de Nederlandse Arbeidsinspectie in 2023

1. Psychosociale arbeidsbelasting (PSA), Arbeidsdiscriminatie en Fysieke belasting

PSA is ook nu de hoofdoorzaak van ziekteverzuim. Dit is de reden waarom de Inspectie rondom intern ongewenst gedrag bezig is met het ontwikkelen van een aanpak waarbij ook instrumenten worden gemaakt die bestemd zijn voor werkgevers zelf.

Verder bereidt de Inspectie zich voor op de inwerkingtreding van het wetsvoorstel toezicht gelijke kansen bij werving en selectie en zet de Inspectie in op verschillende risico’s in de sector verpleging en verzorging. Ook wordt de ontwikkelopdracht Fysieke Belasting opgepakt. Daarin is aandacht voor de vraag waarom deze problematiek zo hardnekkig is, de lessen uit het verleden en een eerste aanzet voor de aanpak van excessen.

2. Blootstelling gevaarlijke stoffen

Het programma ‘Blootstelling aan gevaarlijke stoffen en ioniserende straling’ is in 2023 specifiek gericht op het ontwikkelen en toepassen van de interventiemix voor prioritaire stoffen zoals lasrook, houtstof en meelstof. Daarnaast worden er vanuit het programma inspecties uitgevoerd naar bloot ­stelling aan vliegtuiguitstoot (kerosine -motoremissie) en naar blootstelling aan kankerverwekkende stoffen. Ook worden meldingen en ongevallen onderzocht. Het doel van het programma is om werkgevers aan te spreken op hun verantwoordelijkheid en arboprofessionals te ondersteunen bij hun rol om de gezondheid van werknemers te beschermen

3. Asbest

Dit programma houdt toezicht op de naleving van de regelgeving rondom asbest en de sanering daarvan. In 2023 richt het toezicht zich op het verkleinen van het aantal overtredingen en fouten in werkzaamheden rondom asbestverwijdering. Waar de Inspectie ernstige risico’s in de werksituatie vaststelt, worden er vanuit het programma preventieve stilleggingen ingezet. Daarnaast worden alle meldingen over illegale saneringen onderzocht. Nieuwe regelgeving leidt er waarschijnlijk toe dat meer werkzaamheden met asbest niet meer onder de certificatieplicht vallen. Daardoor kunnen meer niet-gecertificeerde bedrijven met asbest te maken krijgen. Na inwerkingtreding van de nieuwe regelgeving in 2023 gaat de Inspectie inspecteren bij deze ‘nieuwe doelgroep’ op basis van een steekproef. Daarnaast gaat de Inspectie in 2023 meer dan 100 locaties inspecteren waar gecertificeerde bedrijven asbest saneren. Hierbij wordt gedragskennis benut. Verder onderzoekt de Inspectie ook in 2023 alle signalen, klachten en ongevallen op het gebied van asbestverwijdering. Deze signalen zijn vaak afkomstig van omgevingsdiensten en leiden vaak tot handhaving.

4. Procesveiligheid Brzo/ARIE

Het programma Bedrijven met gevaarlijke stoffen, onderdeel Brzo en ARIE, draagt met toezicht bij aan het voorkomen van zware ongevallen. Het gaat daarbij om bedrijven met specifieke grote veiligheidsrisico’s rondom de opslag, productie of verwerking van grote hoeveelheden gevaarlijke stoffen. Het programma neemt in 2023 wederom deel aan ten minste 90% van de gezamenlijke reguliere Brzo-inspecties. Ook onderzoekt het ongevalsmeldingen bij Brzo- en ARIE-bedrijven.

In aanvulling hierop krijgen achterblijvende of niet nalevende (zorg)bedrijven extra prioriteit. Dit gebeurt volgens een landelijk afgesproken aanpak. De aanpak kan bestaan uit extra inspecties en/of uit andere interventies zoals directiebezoeken.

In het eerste jaar na inwerkingtreding van de nieuwe ARIE -regeling is er een overgangsregeling. De Inspectie richt zich daarom in 2023 op het versterken van haar informatiepositie over de nieuwe ARIE -bedrijven. Om dit te doen, analyseert de Inspectie de ingediende kennisgevingen en zullen inspecteurs bedrijven bezoeken. Het doel van deze bezoeken is tweeledig. Enerzijds informeren ze bedrijven over de wettelijke eisen. Anderzijds krijgen ze meer informatie over bijvoorbeeld de branche, de werkwijze van het bedrijf en de beheersing van risico’s. Op basis van deze informatie worden een inspectiemethodiek en een interventiestrategie voor de jaren na 2023 ontwikkeld.

Meer informatie over de activiteiten van de Nederlandse Arbeidsinspectie in 2023 kun je vinden in het Jaarplan 2023.

De rol van de medezeggenschap

Bovenstaande ontwikkelingen zijn ook specifiek van belang voor arboprofessionals. Denk hierbij aan het op peil brengen van deskundigheid en het aanscherpen van interne regelingen, communicatie en voorlichting. Hierbij komt ook de rol van de medezeggenschap naar voren, vaak zal het gaan om instemmingsrecht. Om hier een goede invulling aan te kunnen geven als OR is het van belang om je te verdiepen in deze arbothema’s.

Als SBI Formaat sluiten we ook in 2023 weer aan bij de actualiteiten rondom arbeidsomstandigheden.

Onze specialisten uit het expertiseteam Arbeid & Gezondheid kunnen je bijstaan op het brede vlak van arbeidsomstandigheden en verzuim middels trainingen en advies.

Samen werken aan een gezonder en veiliger 2023, dat lijkt mij een mooi startpunt, ook voor dit jaar.

Geschreven door Carolina Verspuij, trainer/ adviseur Arbeid & Gezondheid bij SBI Formaat