Beloningsgrondslagen
De OR heeft instemmingsrecht over een functiewaarderings- en beloningssysteem volgens artikel 27, lid c van de WOR. Veel van die beloningen zijn geregeld in de CAO, maar steeds vaker onderhandelen ondernemingsraden ook over varianten van beloningen. In deze blog ga ik in op de verschillende beloningsgrondslagen van beloning. Deze beloningsgrondslagen kunnen je helpen om beter te kunnen overleggen over beloningsvoorstellen.
De 6 beloningsgrondslagen:
- De zwaarte van de functie
- De marktwaarde
- De groei in waarde voor het bedrijf
- De prestatie
- De compensatie
- De waardevastheid
Grondslag 1: de zwaarte van de functie
Functiewaardering is het toekennen van waarde aan de zwaarte van de functie. Daar zijn in Nederland flink wat systemen voor. Deze systemen wegen de functie op basis van een aantal kenmerken. In de kern gaat het dan om aspecten als benodigde kennis, complexiteit van het werk en het verantwoordelijkheidsniveau. Het functiewaarderingssysteem bepaalt de zwaarte en vervolgens bepaalt de zwaarte in welke salarisschaal jouw functie terecht komt.
Grondslag 2: de marktwaarde
De marktwaarde is heel zichtbaar in de topsport. Daar zie je spelers voor honderden miljoenen van de ene naar de andere club gaan. Ze kunnen kiezen. Dat zie je overigens ook terug in beroepen waar het moeilijk is mensen voor te krijgen.
De hoogte van de salarisschalen is verschillend per sector. Bedrijven vergelijken zich met concurrenten en sectoren; benchmarken heet dat. En ze kiezen een positie in de markt. In sectoren waar een CAO van toepassing is, is feitelijk minder sprake van marktwerking. De CAO regelt immers dat binnen een sector hetzelfde loon voor dezelfde functie wordt betaald. Dat creëert als resultaat rust op de arbeidsmarkt.
Grondslag 3: de groei in waarde voor het bedrijf
Op basis van functiewaardering heb je recht op een loon dat binnen een bepaalde salarisschaal valt. In de meeste salarisstructuren is het mogelijk te groeien in salaris. Dat kan door periodieken of groei in jouw RSP (relatieve salarispositie = loon uitgedrukt als percentage van het schaalmaximum). Het idee achter groei in de salarisschaal is dat je steeds meer ervaring opdoet in je functie. Je krijgt deze vervolgens steeds beter onder de knie en wordt zo meer waard voor het bedrijf; daarom een jaarlijkse verhoging van het salaris.
Grondslag 4: de prestatie
Het idee achter veel vormen van prestatiebeloning is dat een beloningsprikkel mensen stimuleert om harder te werken. De logica is “hoe harder/beter je werkt, des te meer je verdient”. Je ziet dit terug in bonusregelingen, op individueel niveau, groepsniveau en bedrijfsniveau.
Grondslag 5: de compensatie
Een belangrijke paragraaf in veel CAO’s gaat over vergoedingen voor het werken op onregelmatige tijden en in onplezierige omstandigheden. Hierover ontvangen mensen toeslagen. Een overwerktoeslag, een wachtdiensttoeslag, toeslag voor het werken op vakantiedagen, ploegentoeslag, toeslag voor gevaarlijk werk, etc. Het idee achter deze toeslagen is mensen te compenseren voor onplezierig werk of ze te verleiden om vrijwillig dit werk te doen.
Grondslag 6: waardevastheid
Misschien minder een grondslag, maar wel een beloningsprincipe, is dat het salaris waardevast blijft. In CAO’s komt dat tot uiting in de generieke loonsverhogingen. In bedrijven waar geen CAO is, proberen ondernemingsraden af te spreken een CAO te volgen of een verbinding te leggen met de CPI (consumenten prijsindex) van het CPB. Indexeer je de salarissen namelijk niet, dan gaan mensen er gewoon op achteruit.
Meer informatie? Bekijk de training ‘Functiewaardering en beloning’
De OR heeft instemmingsrecht bij de vaststelling, wijziging of intrekking van het systeem voor functiewaardering en/of beloning. Maar wat is nu een goed systeem?
Deze training van SBI Formaat helpt je een weg te vinden in deze complexe materie. Je hoort welke functiewaarderings- en beloningssystemen er zijn en hoe de OR deze kan beoordelen. Je weet waar de OR op moet letten bij de invoering, uitvoering en evaluatie van de systemen en je gaat naar huis met een stappenplan voor functiewaardering en beloning in jouw organisatie.
Blogserie ‘arbeidsvoorwaarden’
Dit is een blog uit een reeks over de rol van de OR bij arbeidsvoorwaarden.
Volg onze nieuwsbrief, App en social media (LinkedIn, Facebook, Twitter en Youtube) voor updates en trainingen op het gebied van arbeidsvoorwaarden.
Neem contact met ons op als je een professionele onderhandelaar nodig hebt.
Geschreven door Pieter Kas, organisatieadviseur & coach SBI Formaat
